“Kinderen hebben de meeste legitimiteit bij het nadenken over klimaatoplossingen. Ze moeten structureel worden betrokken bij de discussie over klimaatproblemen. Ze kunnen niet langer in een aparte kamer en conferentie staan, maar moeten onderdeel zijn van de besluitvorming van de overheid,” zegt Prinses Laurentien tijdens de conferentie World Youth for Climate Justice over klimaatrechtvaardigheid, die Defence for Children mede heeft georganiseerd.  De bijeenkomst is een vervolg op de vraag van de VN-jongerenvertegenwoordigers van NJR en World's Youth for Climate Justice aan overheden om bij het Internationaal Gerechtshof een Advisory Opinion te vragen inzake klimaatrechtvaardigheid. De Advisory Opinion moet duidelijkheid geven over de verantwoordelijkheden van overheden op het gebied van klimaatrechtvaardigheid.  

Rechtsadvies Internationaal Gerechtshof

“Internationale wetgeving zou voor rechtvaardigheid moeten zorgen” beargumenteert Margaretha Weverinke-Singh van de Universiteit Leiden tijdens de paneldiscussie van de conferentie. “Diverse landen dragen bij aan de snel onleefbaar wordende situatie van mensen die bijvoorbeeld op kleine eilanden wonen.. Tijdens een natuurramp vanwege klimaatverandering, kan hun leefgebied verdwijnen en daarmee hun middelen om voor zichzelf te zorgen.” De houding “Ieder voor zich” is in deze situatie onmogelijk. De vraag om een rechtsadvies van het Internationaal Gerechtshof is een mooie stap in de goede richting. Hiervoor hebben zij echter wel de goedkeuring van de meerderheid van de VN lidstaten nodig. Prinses Laurentien steun het initiatief van de jongeren. “Kinderen en jongeren mogen brutaler zijn als het gaat om aandacht vragen voor hun klimaatrechten.” De Belgische overheid geeft al aan de jongeren in hun aanvraag te steunen. Met de bijeenkomst van 7 oktober hoopt de NJR, en met hen velen Nederlandse jongeren, ook de steun van Nederland te krijgen.

Kinderrechten als deel van de oplossing

Carrie van der Kroon, coördinator internationale programma’s en lobby en advocacy bij Defence for Children, geeft aan dat de vraag om Advisory Opinion inzake klimaatrechtvaardigheid bij het Internationaal Gerechtshof een hele belangrijke weg is, en roept jongeren in de zaal ook op om kinderrechten als middel te gebruiken. “Defence for Children heeft als onderdeel van haar mandaat het steunen van kinderen en jongeren in het opkomen voor hun rechten. Het VN-Kinderrechtenverdrag is het meest geratificeerde verdrag in de wereld en is bindend voor staten die partij zijn. Het recht op leven, een gezonde leefomgeving en goede gezondheid bieden aanknopingspunten. Daarnaast heeft de VN-Mensenrechtenraad aangegeven dat overheden kinderen en jongeren moet steunen in hun recht op een gezonde leefomgeving. Gebruik deze instrumenten dus en kom op voor je rechten!”

Jonge klimaatverdedigers

En als het aan de VN-Mensenrechtenraad ligt, mag dat. De Raad heeft in 2019 een resolutie aangenomen waarin landen worden opgeroepen om een veilige en versterkende omgeving te bieden voor initiatieven van minderjarigen die opkomen voor mensenrechten in relatie tot het klimaat. Kinderen mogen immers opkomen voor hun recht op een gezonde en duurzame leefomgeving. Het is voor het eerst dat het hoogste mensenrechtenorgaan heeft opgeroepen tot de bescherming van kinderen als mensenrechtenverdedigers van de leefomgeving en het klimaat. Toch voelt Roos (17) van het UNICEF-Jongerenpanel zich vaak niet gehoord of gesteund. “Als jongeren tijdens demonstraties worden gehoord, zijn ze nog altijd geen onderdeel van de oplossing – ze kunnen nog altijd niet deelnemen aan het beleidsproces.” Op dit moment wordt zelfs protesteren door kinderen nog vaak aan banden gelegd. “Zaterdag is mooie dag voor een staking” luidde de woorden van demissionair minister Slob van onderwijs in 2019 voorafgaand een geplande klimaatstaking.

“Dat kan natuurlijk niet. Kinderen zijn niet alleen een ontzettend kwetsbare groep bij klimaatverandering, maar hebben ook een actieve rol in het brengen van verandering. Kinderen en jongeren zijn wereldwijd de leidende voorvechters voor hun rechten ten aanzien van een schone leefomgeving en tegen kimaatverandering,” vervolgt Carrie van der Kroon. “Ze hebben het recht om samen te komen en te protesteren en om te participeren in zaken die hen aan gaan. Dit vinden wij niet alleen, maar ook het VN-Mensenrechtencomité heeft dit officieel erkend. We zien echter dat de Nederlandse regering deze rechten van kinderen nog niet serieus neemt. Steun van de Nederlandse overheid in navolging van België voor de aanvraag van een Advisory Opinion zou een mooie eerste stap zijn voor de erkenning van klimaatrechten van kinderen en jongeren, en de cruciale rol van kinderen en jongeren in de verdediging van het klimaat en een leefbare wereld.

Meer informatie:

• Kijk de bijeenkomst van 7 oktober over kinderrechten en klimaat hier terug
• Jongeren en Belgische overheid willen advies internationaal gerechtshof over klimaatrechtvaardigheid
• VN biedt jongeren de ruimte om op te komen voor het klimaat

<Foto credits: Jurriaan Brobbel>