De verspreiding van afbeeldingen en video's van seksueel misbruik van kinderen is dramatisch toegenomen met de komst van het internet. De digitale omgeving biedt daders vele manieren om kinderen te benaderen voor seksuele doeleinden. De Europese Commissie presenteerde daarom een wetsvoorstel waarmee zij alle aanbieders van online diensten verplichten om seksueel kindermisbruik actief tegen te gaan. Defence for Children - ECPAT Nederland verwelkomt in principe het voorstel en erkent dat het een belangrijk wettelijk kader kan bieden om kinderen te beschermen tegen online seksueel misbruik en seksuele uitbuiting. Wij ondersteunen het voorstel van de Europese Commissie om de afweging van fundamentele rechten, zoals privacy en bescherming, te laten uitvoeren door rechters in plaats van door individuele bedrijven.

Safety-by-design

Wij juichen de preventieve insteek van het wetsvoorstel toe. Met het voorstel worden namelijk alle online dienstverleners verplicht risico's voor kinderen in kaart te brengen en te beperken om zo seksueel misbruik en seksuele uitbuiting te voorkomen. Daarmee wordt safety-by-design gepromoot. Omdat de nieuwe wetgeving gevolgen heeft voor verschillende kinderrechten en de rechten van alle gebruikers van online diensten, is een kinderrechten-impact-assessment uiterst belangrijk. Dit dient te worden uitgevoerd tijdens de ontwikkeling, uitvoering en evaluatie van de wetgeving om te waarborgen dat de rechten van alle kinderen adequaat worden beschermd.

Capaciteit betrokken diensten

Om te zorgen dat de voorgestelde wetgeving en procedures effectief zijn, is het nodig dat de betrokken diensten (slachtofferhulp, rechtshandhaving, gerechtelijke autoriteiten en gegevensbeschermingsautoriteiten) voldoende capaciteit hebben en op een kindvriendelijke manier werken. Beperkte capaciteit is echter nooit een reden om kinderrechten niet na te leven.

Europese burgers ondersteunen wetgeving

In 2021 deed Defence for Children - ECPAT Nederland onderzoek in samenwerking met ECPAT International. We vroegen meer dan 9.000 burgers in acht Europese landen: “Moet de EU een nieuwe wet invoeren die online dienstverleners (bijv. sociale media platforms) wettelijk verplichten automatische technologische hulpmiddelen te gebruiken om tekenen van online seksuele uitbuiting en misbruik van kinderen (bijv. illegale foto’s of contact met kinderen) te detecteren?” We legden uit dat “deze technische hulpmiddelen continu de persoonlijke activiteiten van alle gebruikers van het platform controleren op tekenen van online seksuele uitbuiting en misbruik.” Uit dit representatieve onderzoek blijkt dat 68% voorstander is van dergelijke wetgeving. Met dit voorstel geeft de Europese Commissie gehoor aan deze oproep.

Alle vormen van seksueel misbruik en seksuele uitbuiting

Wij ondersteunen het voorstel van de Europese Commissie om preventiemaatregelen te richten op alle vormen van seksueel misbruik en uitbuiting van kinderen. Het wetsvoorstel biedt waarborgen om te voorkomen dat onveilige detectie van online kindermisbruik wordt goedgekeurd en op grote schaal uitgevoerd. Dat bestaat uit de afweging van technologie door een technische commissie, nationale coördinatieautoriteit, EU-centrum, gegevensbeschermingsautoriteit en de uiteindelijke afweging van fundamentele rechten door de justitiële autoriteiten. Wij vinden het positief dat de beginselen van legaliteit, noodzakelijkheid en proportionaliteit worden afgewogen door de justitiële autoriteiten, in plaats door individuele bedrijven.

Extra aandacht voor specifieke groepen kinderen

We benadrukken dat het wetsvoorstel alle kinderen moet beschermen, met speciale aandacht voor groepen kinderen die extra zorg en bescherming nodig hebben. Denk daarbij aan minderjarige verdachten/daders die zich, zonder wederzijds goedvinden, bezighouden met het creëren of delen van geseksualiseerde tekst of afbeeldingen, LGBTQ+ kinderen waarvan beeldmateriaal wordt opgespoord en gedeeld met autoriteiten in landen waar seksuele minderheden worden gediscrimineerd of zelfs strafrechtelijk worden vervolgd, en minderjarige slachtoffers van buiten de EU die zichtbaar zijn in online materialen van seksueel kindermisbruik. Bovendien moet ervoor worden gezorgd dat vrijwillig online seksueel gedrag tussen jongeren in dezelfde leeftijdsgroep in alle lidstaten wordt uitgesloten van vervolging. Ook moet het EU-centrum dit vrijwillige materiaal filteren en niet naar nationale autoriteiten sturen.

Mening van kinderen

Wij vinden het verder belangrijk dat de mening van kinderen wordt meegenomen in de overweging, ontwikkeling, uitvoering en evaluatie van de voorgestelde wetgeving. Tot slot benadrukken we dat de Europese Commissie een ​​duidelijk plan presenteert om detectielacunes te voorkomen en duidelijke waarborgen instelt tegen misbruik van technologie en databases.

Meer informatie:

• Public Consultation Defence for Children – ECPAT Nederland (Engels)
• Europese wetsvoorstel aangaande de verantwoordelijkheid van aanbieders van online diensten om seksueel misbruik van kinderen te voorkomen en tegen te gaan
• Onderzoek naar de mening van eu-burgers over de balans tussen online privacy en online kinderbescherming (Engels)