In juli 2021 legde Schotland wettelijk vast dat broers en zussen het recht hebben op samenplaatsing bij uithuisplaatsing. Schotland benoemt expliciet dat het de rechten uit het VN-Kinderrechtenverdrag heeft omgezet in nationale wetgeving zodat overheidsinstanties verplicht zijn te handelen in lijn met de rechten van kinderen en zodat kinderen meer juridische mogelijkheden hebben om op te komen voor hun kinderrechten.

Samenplaatsing bij uithuisplaatsing

In de Schotse wet is vastgelegd dat broers en zussen het recht hebben op samenplaatsing bij uithuisplaatsing, wanneer dit in het belang van het kind is. Dit betekent dat broers en zussen in beginsel in hetzelfde pleeggezin of in dezelfde instelling geplaatst moeten worden. Wanneer samenplaatsing niet in het belang van de broers en zussen is, moeten zij dicht bij elkaar in de buurt geplaatst worden en hebben zij het recht elkaar regelmatig te zien, tenzij ook dit niet in hun belang is. De Schotse overheid benadrukt dat broers en zussen niet van elkaar gescheiden mogen worden als gevolg van een tekort aan middelen of plekken waar zij samen terecht kunnen.

Recht op participatie en op informatie

Wanneer een kind uit huis wordt geplaatst, heeft het kind volgens de Schotse wet het recht om zijn mening te geven, die vervolgens moeten worden meegewogen bij het maken van de beslissing. Wanneer een kind niet samen is geplaatst met zijn broers en zussen, heeft het kind het recht op informatie in begrijpelijke taal zodat het kan begrijpen waarom een beslissing is genomen. Hiervan kan alleen worden afgeweken als deze informatie schadelijk is voor het kind of de informatie de privacy van anderen aantast. Wanneer een kind het gevoel heeft dat zijn rechten niet worden gerespecteerd, heeft het kind het recht dit aan te geven, waarbij er serieus naar de mening van het kind geluisterd moet worden. Het kind moet ondersteund worden als het van deze mogelijkheid gebruik wil maken. 

Definitie broers en zussen     

De Schotse wet hanteert een brede definitie van wie de broer of zus is van een kind. Zowel kinderen die ten minste één gemeenschappelijke ouder hebben als kinderen die in hetzelfde gezin woonden en een hechte band hebben (gelijk aan die van broers en zussen), vallen onder de definitie en kunnen gebruik maken van bovengenoemde rechten. Een kind heeft ook het recht om zijn mening te geven over wie hijzelf beschouwt als zijn broers en zussen.

De Nederlandse situatie

In Nederland pleiten Defence for Children en SOS Kinderdorpen al langere tijd voor wettelijke verankering van het recht op samenplaatsing bij uithuisplaatsing. Wij hopen dat de Nederlandse regering hier spoedig uitvoering aan zal geven zodat, net zoals in Schotland nu het geval is, de nationale wet in lijn is met het VN-Kinderrechtenverdrag en andere mensenrechtenverdragen. Nederland kan lering trekken uit de wijze waarop de wetgeving in Schotland tot stand is gekomen alsmede hoe Schotland uitvoering gaat geven aan het recht op samenplaatsing van broers en zussen bij uithuisplaatsing.

Meer informatie:

• Publicatie op de schotse overheids website 
• Bekijk de nieuwe aangenomen Schotse wet hier
• Bekijk hier wat Defence for Children doet op broers en zitten bij elkaar te houden
• Rapport Defence for Children en SOS kinderdorpen: samenplaating van broers en zussen bij uithuisplaatsing: een gunst of kinderrecht?