Passende hulpverlening ontbreekt voor slachtoffers van mensenhandel, waardoor 50 procent van alle slachtoffers van mensenhandel  binnen zeven jaar opnieuw slachtoffer wordt van een misdrijf. Minderjarige slachtoffers zijn daarbij een van de meest kwetsbare slachtoffergroepen. Dit concludeert Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen Herman Bolhaar in de Slachtoffermonitor mensenhandel 2016-2020. Defence for Children – ECPAT signaleert deze zorgen ook en ondersteunt de aanbevelingen van de Rapporteur om betere en actievere bescherming aan slachtoffers te bieden.

Slachtofferhulp bij mensenhandel

Uit de Slachtoffermonitor mensenhandel 2016-2020 blijkt dat 45% van de slachtoffers van mensenhandel binnen vijf jaar opnieuw slachtoffer van een misdrijf is. Na zeven jaar is dat zelfs 50%. Hierbij gaat het om ernstige vormen van uitbuiting als mishandeling en seksueel geweld. Mensenhandel is geen probleem dat op zichzelf staat. Er is een overlap tussen seksueel geweld en (seksuele) uitbuiting, en er is verwevenheid tussen mensenhandel en andere vormen van criminaliteit. Daarnaast lopen slachtofferschap en daderschap vaak in elkaar over. Deze opeenstapeling van problemen en de wetenschap dat het meemaken van mensenhandel langdurig ontwrichtende gevolgen kan hebben voor slachtoffers, vraagt volgens de Rapporteur om zo vroeg mogelijke signalering. Ook  is passende bescherming van slachtoffers nodig. De overheid heeft de belangrijke verantwoordelijkheid om hiervoor zorg te dragen. De Rapporteur doet daarom een dringende aanbeveling aan het kabinet: ’Stel gemeenten en professionals langjarig en duurzaam in staat om passende hulp te bieden aan alle vermoedelijke slachtoffers van mensenhandel’.

Kinderen zijn extra kwetsbaar

Minderjarige slachtoffers hebben gespecialiseerde jeugdhulp nodig voor duurzaam herstel en het voorkomen van herhaald slachtofferschap. Vaak ontbreek de expertise in gemeenten om passende zorg en oplossingen te bieden aan slachtoffers. Daarnaast maakt de Rapporteur zich zorgen om niet-begeleide vluchtelingenkinderen, omdat zij extra risico lopen slachtoffer te worden van (internationale) mensenhandel. Hun bescherming hangt onder andere af van hun verblijfsstatus en van het verloop van de strafrechtelijk procedure.

Kinderen nog steeds niet in beeld

Er zijn in 2020 ruim een kwart minder slachtoffers bij CoMensha gemeld vergeleken met eerdere jaren: van 1.334 in 2019 naar 984 in 2020. Volgens de AVG, de Algemene Verordening Gegevensbescherming, dient bij minderjarigen schriftelijk toestemming voor een melding te worden gegeven door ouders of voogden. Aan deze bijzondere voorwaarde m.b.t de melding van minderjarige slachtoffers kan in de praktijk vaak niet worden voldaan. Dit verklaart het terugvallen of zelfs wegvallen van meldingen door jongereninstellingen en Jeugdzorg. Voor 2018 waren er aanzienlijke aantallen meldingen van NIDOS, de instelling die verantwoordelijk is voor de voogdij en ondersteuning van niet-begeleide vluchtelingenkinderen. Deze meldingen zijn vanaf mei 2018 geheel achterwege gebleven, zo blijkt uit onderzoek van de universiteiten Utrecht en Tilburg in opdracht van het WODC.

Onder de radar door social media

Volgens de politie zijn minderjarigen minder zichtbaar door het vele adverteren op social media, wat meer onder de radar blijft. Volgens de Rapporteur hebben de verminderde reisbewegingen en beperkingen in de opsporing en signalering door de coronamaatregelen ook voor deze daling gezorgd. Toch is gebleken dat er wel degelijk veel (meer) slachtoffers van binnenlandse seksuele uitbuiting zijn: hulpverleningssite Chat met Fier heeft in 2020 meer anonieme slachtoffers van binnenlandse seksuele uitbuiting geïdentificeerd. Het is zorgelijk dat zij de weg naar hulpverlening en opsporing niet vinden. ‘De inzet van de mogelijkheden van internet en sociale media rondom voorlichting en bescherming blijft achter. Dat is een gemis in de aanpak’, zegt Rapporteur Herman Bolhaar.

Aanbevelingen

Een Europese samenwerking, over de grenzen heen, vanuit hulpverlening en opsporing is nodig, maar die ontbreekt nu. Defence for Children – ECPAT heeft deze oproep gedaan en als aanbeveling gecommuniceerd naar het VN-Kinderrechtencomité. De bevindingen en aanbevelingen omtrent minderjarige slachtoffers en de noodzaak tot passende hulpverlening heeft Defence for Children – ECPAT ook naar voren gebracht in de quickscan over de bescherming binnen de (gesloten) jeugdzorg van meisjes die slachtoffer zijn geworden van seksuele uitbuiting en het rapport 'Help, ook na mijn 18de' over de noodzaak van doorlopende en gespecialiseerde hulp.

Meer informatie:

• Lees hier meer over de Slachtoffermonitor
• Quickscan: "Minderjarige slachtoffers van seksuele uitbuiting die weglopen uit de instelling. Oorzaken, voorkomen en terugvinden"’
• "Help!, ook na mijn 18de": Doorlopende gespecialiseerde hulp aan meisjes na seksuele uitbuiting noodzakelijk
• Project: Lost in Europe
• Onderzoeksrapport: Multiple Systems Estimation Slachtoffers Mensenhandel Nederland 2016-2019