ECPAT lanceert ethische onderzoeksrichtlijnen
Kinderen hebben het recht hun mening te geven in zaken die hen aan gaan. Ook, of juist wanneer onderzoek gaat over kinderen. Tegelijkertijd mogen er in onderzoeken geen risico’s worden genomen die tot verdere schade of rechtenschendingen leiden. Dit geldt vooral als het gaat om een gevoelig onderwerp als seksuele uitbuiting van kinderen, waarbij kinderen traumatische ervaringen oplopen. ECPAT International ontwikkelde ethische richtlijnen ter ondersteuning van onderzoek naar seksuele uitbuiting, waarbij de stemmen van kinderen worden gehoord.
Kader voor afwegingen
Vanwege de gevoeligheid en mogelijke risico’s, zijn onderzoekers soms huiverig kinderen te betrekken in onderzoek over seksuele uitbuiting. Toch is het belangrijk te weten wat kinderen meemaken in deze situaties. Maar hoe doe je dit op een ethisch verantwoorde manier?
De ethische richtlijnen bieden geen kant-en-klare antwoorden, maar een kader en begeleidende vragen om stap voor stap afwegingen te maken en keuzes te motiveren. Onderzoekers krijgen een aantal ethische opdrachten mee om in hun onderzoeksproject aandacht aan te besteden.
Geen verdere schade toebrengen
De centrale notie van de ethische richtlijnen is dat onderzoek geen verdere schade mag toebrengen. Onderzoekers dienen eerst na te gaan: is het noodzakelijk om kinderen te raadplegen? Kan de gevraagde informatie ook op een andere manier worden verkregen? Is de gevraagde informatie wellicht al bekend?
Toegevoegde waarde voor kinderen
Als onderzoekers concluderen dat het noodzakelijk en van toegevoegde waarde is kinderen te betrekken, kunnen zij aan de slag met a) het ontwerpen van veilige en versterkende participatie voor kinderen, b) het verkrijgen van geïnformeerde toestemming en c) het nemen van voorzorgsmaatregelen ten aanzien van de privacy van kinderen. De richtlijnen omschrijven ook hoe om te gaan met de situatie dat kinderen informatie geven over mogelijk misbruik of uitbuiting en hoe kinderen te compenseren voor hun kennis en tijd. Tot slot bieden de ethische richtlijnen een kader voor analyse van potentiële schade die het onderzoeksproject kan aanrichten en welke toegevoegde waarde het voor kinderen heeft om deel te nemen aan het onderzoek.
Internationaal initiatief
De ethische richtlijnen zijn ontwikkeld onder leiding van ECPAT International, ECPAT Taiwan en de Taiwanese Chung Chen Universiteit, in samenwerking met ECPAT-leden en andere experts uit verschillende werelddelen. Defence for Children – ECPAT Nederland heeft als Nederlands lid van het ECPAT-netwerk en expert deelgenomen aan het ontwikkelen van deze richtlijnen. Carrie van der Kroon, Programmacoördinator Kinderrechten en Seksuele Uitbuiting bij Defence for Children – ECPAT: ‘De Ethische Richtlijnen helpen onderzoekers bij het vinden van de juiste balans tussen bescherming en participatierechten van kinderen. Juist kinderen die kwetsbaar zijn, moeten hun stem op een veilige manier kunnen laten horen en mee kunnen praten over hun omstandigheden, als zij dit willen.’