Vorige week zagen we hartverscheurende beelden van tienermeisjes die in tranen hun scholen verlieten in Afghanistan. Ook zagen we krachtige beelden van meisjes die voor de camera hun woede en teleurstelling durfden te uiten. En groepen meisjes die de straat op gingen om hun recht op onderwijs te verdedigen. Na zeven maanden zonder onderwijs, hadden de Taliban toegezegd de middelbare scholen weer te openen voor meisjes. Daar kwamen zij op terug en meisjes werden weer voor onbepaalde tijd naar huis gestuurd. Een enorme klap voor deze meisjes en hun ouders.

Defence for Children ondersteunt in allerlei delen van de wereld kinderen die opstaan voor hun rechten en schendingen van hun rechten publiek maken en aanvechten. Met speciale aandacht voor meisjes die als mensenrechtenverdedigers opstaan voor hun rechten. Als organisatie zijn wij niet actief in Afghanistan, maar wij spreken wel onze steun uit voor de meisjes in het land die nu opstaan voor hun recht op onderwijs – een basisrecht van elk kind.

In augustus 2021 grepen de Taliban de macht in Afghanistan, nadat zij twintig jaar eerder uit de macht werden gezet na een schrikbewind van zes jaar. Een periode waarin vooral de rechten van meisjes en vrouwen op grote schaal werden geschonden. De Taliban anno 2022 beloofden meer ruimte en rechten voor meisjes en vrouwen, maar van die belofte is nog weinig terechtgekomen.

Een groot verschil met het vorige bewind van de Taliban, is dat meisjes tot 12 jaar dit keer naar school mogen. Bovendien was beloofd dat meisjes van 12 jaar en ouder, na de Afghaanse wintervakantie op 23 maart, weer zouden worden toegelaten tot hun middelbare scholen. Maar de nacht voor de grote dag trokken de Taliban die belofte toch weer in. Dit nieuws had nog niet iedereen bereikt, dus hoorden de meisjes die hoopvol naar school gingen, pas op school dat ze toch werden geweerd en weer moesten vertrekken. Bij een aantal scholen schoten de Taliban in de lucht om de meisjes weg te krijgen bij hun school. De opgegeven reden is dat de uitwerking van de richtlijnen, hoe deze groep meisjes “in lijn met de Islam en de Afghaanse cultuur” naar school kunnen, onvoldoende is uitgewerkt. Wat dit betekent en hoe lang het uitwerken gaat duren weet niemand.

Er kwamen veel reacties uit de internationale gemeenschap. Zoals kinderrechtenactivist Malala Youssef: “Ik had één hoop voor vandaag: dat Afghaanse meisjes die naar school lopen, niet zouden worden teruggestuurd naar huis. Maar de Taliban hebben hun belofte gebroken. Ze blijven redenen vinden meisjes te weerhouden te leren. Ze zijn bang voor onderwezen meisjes en empowered vrouwen.”

In Afghanistan spraken meisjes zich voor de camera van journalisten uit en verschenen op social media filmpjes van meisjes die in tranen waren en hun recht op onderwijs bepleitten. Ook gingen meisjes en vrouwen de straat op als protest. Dit werd in eerste instantie met harde hand neergeslagen door de Taliban. De daaropvolgende dag ging weer een groep meisjes de straat op, zij werden wel met rust gelaten. Dat meisjes publiekelijk hun recht op onderwijs verdedigen is extreem dapper. De Taliban hebben laten zien dat zij erg onvoorspelbaar handelen bij protesten. Zeker als het gaat om onderwerpen al gendergelijkheid en mensenrechten.   

Defence for Children veroordeelt de gang van zaken in Afghanistan ten zeerste. Het recht op onderwijs is onderdeel van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, en is daarnaast sterk verankerd in verschillende internationale verdragen waaronder het Internationale Verdrag voor de Rechten van het Kind (IVRK). Een verdrag wat ook door Afghanistan is geratificeerd in 1994.

In de afgelopen 20 jaar had het land veel stappen gemaakt op het gebied van meisjesrechten en gendergelijkheid. Sinds de machtsovername van de Taliban zijn veel van deze positieve veranderingen in rap tempo tenietgedaan. Met name meisjes en vrouwen zagen van dag op dag veel van hun hard verworven rechten en toekomstperspectief in rook opgaan. Meisjes die in deze situatie publiekelijk opstaan om hun rechten te verdedigen, verdienen* bescherming en ondersteuning bij hun belangrijke acties. Wij staan pal achter hen.

* Volgens de VN Verklaring over Mensenrechtenverdedigers van 1998 en het daarbij horende Commentaar op de Declaratie van 2011.