Het ministerie van Justitie en Veiligheid wil het Wetboek van Strafvordering moderniseren. In dit Wetboek staan de regels van het strafproces. Defence for Children ziet dat het ministerie in het conceptwetsvoorstel op kinderrechtelijk gebied stappen vooruit heeft gezet. Toch is er nog geen sprake van een kindgericht systeem conform de bepalingen van het VN-Kinderrechtenverdrag in het conceptwetsvoorstel.

Slechter geregeld dan voor volwassenen

In artikel 3 van het VN-Kinderrechtenverdrag staat dat het belang van het kind een eerste overweging moet zijn. Defence for Children ziet dit fundamentele uitgangspunt te weinig terug in het wetsvoorstel. Wij hebben geconstateerd dat de rechtspositie van kinderen op meerdere punten minder goed is dan die van volwassenen. Zo worden de kinderen niet altijd gehoord en hebben ze niet altijd recht op een advocaat.

EU-Kinderrichtlijn genegeerd

Defence for Children vindt het onverstandig dat het ministerie ervoor heeft gekozen om bij dit wetsvoorstel geen rekening te houden met de Richtlijn 2016/800/EU. Deze richtlijn gaat over de procedurele waarborgen voor kinderen die verdachte of beklaagde zijn in een strafprocedure. Het ministerie moet deze EU-Kinderrichtlijn uiterlijk 11 juni 2019 in de Nederlandse wetgeving hebben opgenomen. Het was wenselijker geweest om dat meteen mee te nemen.

Vastzetten, privacy en rechtsbijstand

Defence for Children vraagt de wetgever om boek 6 (dat over jeugdstrafprocesrecht gaat) op de volgende punten te verbeteren:

• verhoog de leeftijd voor strafrechtelijk aansprakelijkheid naar minimaal 14 jaar
• geef kinderen recht op kosteloze rechtsbijstand door een jeugdrechtadvocaat
• sluit kinderen alleen in uiterste gevallen op en doe het zo kort mogelijk
• geef kinderen voldoende en duidelijke informatie over wat er op dat moment gebeurt en gaat gebeuren
• geef kinderen geen strafbeschikking. Hierdoor kunnen minderjarige veroordeelden later moeilijker of geen Verklaring Omtrent het Gedrag verkrijgen, terwijl het in dat soort zaken om relatief lichtere delicten gaat. Het is onduidelijk waarom de huidige praktijk waarbij kinderen een overeenkomst met het OM (de zogenoemde transactie) kunnen sluiten, moet veranderen.
• dwing kinderen niet om aanwezig te zijn bij de openbare uitspraak van de rechter: kinderen hebben het recht dat het hele proces zich achter gesloten deuren plaatsvindt.
• voorkom dat DNA zomaar wordt afgenomen bij kinderen
• voorkom dat DNA jarenlang wordt opgeslagen
• veranker herstelrecht in alle fases van het strafproces. Herstelrecht biedt kinderen de mogelijkheid om fouten te herstellen en te leren van fouten.

Positief

Het goede nieuws is dat volgens het conceptwetsvoorstel aangehouden minderjarige verdachten jonger dan 12 jaar ook recht krijgen op een advocaat bij het politieverhoor. Daarbij kan vaker van audiovisuele opnames gebruik worden gemaakt en krijgen ouders een grotere rol  in het jeugdstrafprocesrecht.

Meer informatie

Lees hier het advies van Defence for Children
Lees meer over de modernisering van het Wetboek Strafvordering