"VN-Studie over kinderen in geslotenheid voelt oncomfortabel. En dat moet ook.”
Voor een gehoor van ongeveer 85 vertegenwoordigers van kinderrechtenorganisaties, wetenschappelijke instituten, rechtspraak, lokale en nationale overheden en internationale organisaties gaan op 18 december Tweede Kamerleden Lisa Westerveld (GroenLinks), Martin Wörsdörfer (VVD), Niels van den Berge (GroenLinks) en Marijke van Beukering – Huijbregts (D66) in gesprek met VN-Vertegenwoordigers en ervaringsdeskundige Bodine tijdens de lancering van de UN Global Study on Children Deprived of Liberty. VN-Expert professor Manfred Nowak benadrukt in de presentatie van de VN-Studie dat er wereldwijd jaarlijks 7 miljoen kinderen van hun vrijheid worden benomen. Ook in Nederland verblijven kinderen in politiecellen, justitiële jeugdinrichtingen, gesloten residentiële instellingen en in vreemdelingendetentie. De aanwezige Kamerleden gaan in op de aanbevelingen uit de VN-Studie voor Nederland en committeerden zich aan het voorkomen van gesloten plaatsing van kinderen nu en in de volgende kabinetsperiode. Westerveld gaf aan een stap verder te willen gaan: haar wens is dat er over vijf jaar helemaal geen gesloten instellingen voor kinderen meer bestaan.
Ontneming kindertijd
“In je kindertijd ontwikkel je je persoonlijkheid, je sociaal emotionele relaties en je talenten. Kinderen zouden om die reden moeten opgroeien in een gezin(setting) omgeven met liefde, veiligheid en geborgenheid”, zegt Nowak. “Kinderen in een gesloten setting plaatsen werkt contraproductief, is kostbaar, niet goed voor hun gezondheid en ontwikkeling en het ontneemt hen het recht op persoonlijke vrijheid. Het laat een diepe wond achter in het leven van deze kinderen en in de maatschappij.” Het VN-Kinderrechtenverdrag bepaalt dat de vrijheid van kinderen alleen mag worden ontnomen als uiterste maatregel, en indien noodzakelijk, voor de kortst mogelijke duur en in kindvriendelijke omstandigheden. Toch worden wereldwijd jaarlijks 7 miljoen kinderen van hun vrijheid benomen. Een traumatische ervaring voor kinderen, zo vertelt Bodine uit eigen ervaring en dat blijkt ook uit de bijdragen van 274 kinderen uit 22 landen die aan de VN-Studie hebben meegewerkt..
Ervaring met leven in gesloten jeugdzorg
“Het gaat hier om kinderen, niet om cliënten of nummers, benader ze dan ook alsof het je eigen kinderen zijn”, zegt Bodine, nu 29 jaar, die als zwangere 16-jarige in totaal 18 maanden in een gesloten jeugdzorginstelling heeft verbleven. Na de geboorte van haar dochter ging ze naar een andere instelling, meer open, hoewel de deuren vaak op slot zaten. Ze werd niet ondersteund gedurende geslotenheid, er werd zelfs gezegd dat ze haar baby niet zou mogen houden. “Gesloten zitten, zorgde ervoor dat ik geen toegang had tot goed onderwijs. Dit heeft grote impact op mij gehad en dit draag ik nu nog steeds met me mee.” Bodine vervolgt: “het niet hebben van een doel en perspectief, maakte dat ik het gevoel had dat mijn leven stopte.” Bij de digitale overhandiging van de VN-Studie aan Tweede Kamerlid Lisa Westerveld van GroenLinks roept ze haar en de overheid op om kinderen niet op te sluiten maar ze te voorzien van onderwijs, de juiste hulp en begeleiding voor de problemen die kinderen en hun families ondervinden.
“Over vijf jaar geen gesloten instellingen meer”
Westerveld herkent helaas het verhaal van Bodine van gesprekken met kinderen die nu in gesloten instellingen zitten. “Het liefst zie ik dat er over vijf jaar geen gesloten instellingen voor kinderen meer zijn”, zegt Westerveld. “Wanneer ze er nog wel zijn, dan zou het moeten voelen als een tweede huis. In begeleiding en onderwijs moet geïnvesteerd worden. En het is belangrijk families te ondersteunen. In geval van geweld wordt er bijvoorbeeld niet altijd geïnvesteerd in het samenhouden van het gezin, dat zou wel moeten.” Nowak vult aan: “het ligt aan de inrichting van de samenleving en niet aan de kinderen, dit wordt vaak wel zo gevoeld.” Westerveld vervolgt: “kinderen zijn niet moeilijk, maar ze leven in moeilijke omstandigheden.” Bodine die zich nu inzet als ervaringsdeskundige in gesloten instellingen bevestigt: “onlangs zag ik een meisje van 12 jaar die de oudere meisjes imiteerde met make-up en dergelijke, maar uiteindelijk met een knuffel ging slapen. Dat zou zo niet mogen. Het zal je eigen kind zijn, daar moet je toch niet aan denken. Hierom zeg ik: stop met het opsluiten van kinderen.”
<tekst loopt door onder de video>