E-learning: signaleren arbeidsuitbuiting in vakantieparken
Je staat er misschien niet bij stil, maar vakantieparken in Nederland worden niet alleen gebruikt voor recreatie. Het zijn ook plekken waar buitenlandse werknemers gehuisvest worden die worden uitgebuit op de arbeidsmarkt. Defence for Children – ECPAT heeft samen met de politie en de Inspectie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een e-learning gemaakt om mensen in vakantieparken bewust te maken van de signalen hiervan.
Werknemers worden in het buitenland geworven door een professionele bemiddelaar voor werk in Nederland die daarbij tevens woonruimte aanbiedt. De buitenlandse werknemers worden gehuisvest in huizen die op de nominatie staan gesloopt te worden of op vakantieparken in caravans. Zij worden met te veel bij elkaar geplaatst met weinig privacy en leefruimte. Deze huisvesting dienst tevens als verdienmodel voor de werkgever, want de werknemers moeten voor huisvesting veel betalen.
CASUS: Uitzendwerk in distributiecentra met huisvesting op een recreatiepark
In deze zaak worden uitzendkrachten geworven in het bronland die daarbij tevens woonruimte aanbiedt. Er wordt in het buitenland een contract ondertekend. Na aankomst wordt een nieuw contract – een zogenoemd nul-urencontract – ondertekend met slechtere arbeidsvoorwaarden en is de woonruimte niet in overeenstemming met het eerdere aanbod. De huisvesting is een woonunit op een recreatiepark. Per unit wonen vier arbeidsmigranten die elkaar niet kennen. Per vier weken moet 400 euro netto worden betaald voor een kleine ruimte en een (te) klein bed met een schuimrubberen ondergrond in plaats van een matras. Ook worden transportkosten voor het woon-werkverkeer ingehouden. Het werkrooster is onduidelijk. Per dag worden de werktijden voor de volgende werkdag per sms aan de arbeidsmigrant doorgegeven. Er is sprake van een volledige beschikbaarheid van de arbeidsmigrant voor de werkzaamheden. Bij een inspectie is waargenomen dat een arbeidsmigrant met een avonddienst wordt opgeroepen om de volgende ochtend om vijf uur weer te starten met zijn werkzaamheden. Bij weigering of geen vervanging van zijn dienst volgt automatisch ontslag en verwijdering uit de huisvesting.
Wat is uitbuiting?
Uitbuiting is wanneer mensen moeten werken en anderen daarvan profiteren, door de inkomsten af te nemen en ze onder mensonterende omstandigheden te laten werken. Dit gaat gepaard met dwangmiddelen, zoals geweld, chantage en misleiding. Uitbuiting is de kern van mensenhandel.
Uitbuiting kan zich in de seksindustrie afspelen, bijvoorbeeld wanneer iemand gedwongen voor iemand anders in de prostitutie werkt, maar ook in andere sectoren, zoals de landbouw of horeca. Het gaat dan om gedwongen werken onder zulke slechte arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden, dat hierdoor mensenrechten in het geding zijn. Het is in bepaalde gevallen ook strafbaar slachtoffers van mensenhandel te vervoeren of te huisvesten. Slachtoffers van uitbuiting kunnen Nederlandse of buitenlandse mannen, vrouwen en kinderen zijn.
Vakantieparken zijn geschikt om slachtoffers van uitbuiting te huisvesten vanwege de privacy, weinig controle en mogelijkheid om met de auto bij het huisje of de caravan te komen. Slachtoffers worden onderdrukt, dus hebben ze hulp van buitenstaanders nodig om dit te stoppen.
Signalen
Mensen die op een vakantiepark werken of verblijven kunnen getuigen zijn van signalen van arbeidsuitbuiting. Signalen zijn bijvoorbeeld dat veel buitenlandse mensen in een vakantiehuisje verblijven, deze mensen niet vrij zijn om het park zelfstandig te verlaten, zij ’s ochtends vroeg worden opgehaald en ’s avonds laat worden teruggebracht. Gordijnen zijn vaak gesloten om de vele matrassen in het huisje te verbergen of boetebriefjes voor het betalen voor levensmiddelen of ziekte.
E-learning
De e-learning die Defence for Children – ECPAT samen met de politie en de Inspectie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft ontwikkeld is voor alle werknemers in vakantieparken en duurt 10-15 minuten. Deelnemers zien een trailer en gaan dan de signalen nader bekijken in andere gedetailleerde filmpjes. Deelnemers krijgen na het voltooien van de e-learning een certificaat.