Vooruitgang op meisjesrechten bij de VN-Mensenrechtenraad
Tijdens de 41e vergadering van de VN-Mensenrechtenraad in Genève van 24 juni tot 12 juli heeft de Girls Advocacy Alliance (GAA) met succes meisjesrechten onder de aandacht gebracht. De Girls Advocacy Alliance, een samenwerking van Plan International, Terre des Hommes en Defence for Children – ECPAT, heeft ervoor gezorgd dat de rechten en specifieke behoeften van meisjes meegenomen zijn in de verschillende resoluties die tijdens de VN-Mensenrechtenraad werden besproken. De GAA beïnvloedde drie resoluties: één over (gedwongen) kindhuwelijk, één aangaande geweld tegen vrouwen en meisjes op de werkvloer en één over discriminatie van jonge vrouwen en meisjes. Hoewel er enkele compromissen zijn gesloten, bevatten de definitieve resoluties krachtige taal op het gebied van kindhuwelijken, de economische positie van meisjes en meisjes als mensenrechtenverdedigers.
Resolutie over kindhuwelijken
Elke twee jaar wordt er door een brede interregionale groep, waar ook Nederland deel van uitmaakt, een resolutie over kindhuwelijken ingediend. Dit jaar richt de resolutie zich op de gevolgen van (gedwongen) kindhuwelijken voor meisjes. De resolutie erkent dat een kindhuwelijk een belangrijke belemmering kan vormen voor de vertegenwoordiging en deelname van meisjes aan besluitvormingsprocessen. De resolutie gaat zowel in op de impact van kindhuwelijken op onderwijs als op de noodzaak voor regeringen om maatregelen te nemen, zoals het intrekken van discriminerende wetten, om ervoor te zorgen dat gehuwde meisjes en tienermoeders op school kunnen blijven, opnieuw naar school kunnen gaan of informeel onderwijs krijgen. Daarnaast erkent de resolutie dat geweld en verkrachting ook binnen het huwelijk kan voor komen. Dit is een belangrijke erkenning, in veel landen wordt ervan uitgegaan dat door een huwelijk aan te gaan alle seksuele handelingen binnen het huwelijk geaccepteerd zijn en verkrachting of geweld binnen een huwelijk niet bestaat. De GAA heeft daarnaast met succes de versterking van de economische positie van meisjes binnen deze resolutie gewaarborgd, erfrecht en eigendomsrecht van meisjes zijn hier nu opgenomen.
Resolutie over geweld tegen meisjes
De resolutie over het uitbannen van geweld tegen vrouwen en meisjes, geleid door Canada, is dit jaar gericht op geweld tegen vrouwen en meisjes op de werkvloer. De resolutie is baanbrekend in het erkennen van geweld in de context van onbetaald werk. Hoewel onbetaald werk niet officieel door de Verenigde Naties wordt erkend als een vorm van werk, erkent deze resolutie wel dat vrouwen en meisjes geweld kunnen ervaren in verband met onbetaald en zorgarbeid dat zij verrichten. Ook erkent de resolutie dat meisjes geweld op de werkvloer kunnen ervaren. Dit is een bijzonder uitdagend punt, omdat veel staten vreesden dat zij, door te erkennen dat meisjes werken, kinderarbeid goedkeuren. De GAA heeft verschillende overheden begeleid in het aanpassen van hun beeldvorming: overheden moeten kinderarbeid krachtig veroordelen, de realiteit is echter dat meisjes aan het werk zijn en dat als ze geweld ervaren in die context, dit moet worden aangepakt. Verder roept de resolutie staten op om onderwijsprogramma’s en lesmaterialen te ontwikkelen en in te voeren die het bewustzijn over geweld op de werkvloer te verhogen, onder meer door de invoering van evidence-based seksuele voorlichting, in overeenstemming met de rechten van het kind.
Resolutie over discriminatie tegen meisjes
De resolutie over de uitbanning van discriminatie van vrouwen en meisjes, onder leiding van Mexico en Colombia, is dit jaar gericht op de vrijheidsbeneming van vrouwen en meisjes. De resolutie biedt een vooruitgang ten opzichte van eerdere resoluties over discriminatie en de rechten van vrouwen en meisjes. Het is ook de allereerste VN-Resolutie met verwijzing naar meisjes als mensenrechtenverdedigers. Deze erkenning is een belangrijke stap voorwaarts voor de meisjes die zich, onder andere binnen GAA, inzetten voor de verbetering van meisjesrechten en daarbij soms ook geweld en exclusie ondervinden. Daarnaast is het gelukt om het mandaat van de VN-werkgroep inzake discriminatie tegen vrouwen uit te breiden, waardoor deze nu ook geldt voor discriminatie tegen meisjes. De resolutie erkent daarnaast het recht van meisjes om vrij te beslissen over hun eigen lichaam. Hoewel deze tekst al voorkomt in andere resoluties, was er dit jaar verzet tegen het feit dat meisjes het recht hebben op controle om vrij te beslissen over hun eigen seksualiteit, vrij van dwang, discriminatie en geweld. Conservatieve staten zijn van mening dat meisjes hierover niet vrijelijk mogen beslissen.
Defence for Children – ECPAT is verheugd over de resultaten die zijn geboekt en de rol die de Girls Advocacy Alliance hierin heeft gespeeld. De GAA blijft de naleving van de resoluties, in de tien landen waar het programma loopt, nauwlettend volgen.
Juridische status en gevolgen
De VN-Mensenrechtenraad is het belangrijkste platform voor overheden ter bevordering en bescherming van mensenrechten ter wereld. De resoluties die tijdens de vergadering van deze VN-Mensenrechtenraad worden besproken, hebben tot doel het aanwakkeren van het internationale debat over een bepaald thema en/of het teweeg brengen van wettelijke - en praktijkveranderingen op nationaal niveau. Zij hebben daardoor meestal indirecte - en langetermijngevolgen en bieden de mogelijkheid aan bijvoorbeeld ngo’s om nationaal te lobbyen voor veranderingen. Resoluties van de Verenigde Naties worden gezien als aanbevelingen, zie onder andere artikelen 10 en 14 van het VN-Handvest. Zij zijn daarmee over het algemeen niet bindend, behalve die van de VN-Veiligheidsraad.
De Girls Advocacy Alliance
Het VN-Kinderrechtenverdrag geldt voor alle kinderen. Toch wordt een groot deel van de rechten van meisjes in ontwikkelingslanden structureel geschonden. Meisjes in de tien landen waar de Girls Advocacy Alliance werkt, worden door beleid, sociale normen en gewoonterecht benadeeld. Ze krijgen te maken met kindhuwelijken, meisjesbesnijdenis, seksueel geweld en (seksuele) uitbuiting. Ook vallen meisjes massaal uit in het voortgezet en beroepsonderwijs. Hun kans om vervolgens een baan te krijgen is hierdoor minimaal. En zonder inkomen en zelfstandigheid zijn ze kwetsbaarder voor geweld. De alliantie pakt geweld tegen meisjes en jonge vrouwen aan en zet zich in om de (economische) positie van meisjes en jonge vrouwen te verbeteren door lobby en beleidsbeïnvloeding.