Rotterdam laat 2 dakloze gezinnen met 4 kinderen in de kou staan

De gemeente Rotterdam biedt geen maatschappelijke opvang aan twee gezinnen met vier jonge kinderen van 4, 6, 8 en 10 jaar oud. Beide gezinnen zijn dakloos. Defence for Children roept de gemeente op om met spoed te zoeken naar een passende oplossing voor deze gezinnen. De gemeente heeft een zorgplicht en moet ouders die dat nodig hebben ondersteunen zodat kinderen veilig kunnen opgroeien.

Mariëlle Bahlmann van Defence for Children: “Het is schokkend dat we in Nederland deze gezinnen met kinderen zo in de kou laten staan. De rechter verwijst in deze zaak naar de politiek om met een oplossing te komen. De kinderen kunnen daar niet op wachten. De gemeente mag niet wegkijken en dient de kinderen met hun ouders de opvang te bieden waar zij recht op hebben.”

De zaak

De moeders hebben, nadat zij gevlucht waren uit Irak, jarenlang in Nederland gewoond en hebben destijds de Nederlandse nationaliteit verkregen. Hun kinderen hebben daarom ook de Nederlandse nationaliteit. De kinderen en hun ouders hebben de afgelopen jaren in Irak gewoond. Het leven in Irak was echter te onveilig. Bovendien konden de kinderen daar niet naar school. Daarom besloten zij in september 2018 naar Nederland terug te keren.

Toegang tot maatschappelijke opvang ontzegd

De gezinnen hebben zich bij aankomst in eerste instantie bij de gemeente Rotterdam gemeld. Daar werd hen de toegang tot de maatschappelijke opvang ontzegd. Wel kon de gemeente naar eigen zeggen de gezinnen ondersteunen bij hun terugkeer naar Irak. De gezinnen wilden niet terugkeren naar de onveilige situatie in Irak. Zij hebben de Nederlandse nationaliteit en willen hier wonen. Ze hebben daarom bezwaar gemaakt tegen het besluit van de gemeente. In de tussentijd regelden zij zelf onderdak bij een kennis in een andere gemeente. 

Zelf zoeken naar een verblijfplek

Nu echter bleek dat zij daar niet langer konden verblijven, is tijdens de zitting bij de rechtbank met de gemeente Rotterdam afgesproken dat de gezinnen gezamenlijke opvang zouden krijgen als het hen niet zou lukken een andere verblijfplek te regelen. Helaas is het de gezinnen niet gelukt om zelfstandig een nieuwe verblijfplek te vinden. Daarop heeft de gemeente Rotterdam hen twee weken crisisopvang in een hotel geboden. Op 4 december 2018 wees  de rechtbank Rotterdam het verzoek van de gezinnen om hen toe te laten tot de maatschappelijke opvang af.

Wie is verantwoordelijk?

De rechter oordeelt dat de gezinnen zelfredzaam zijn en niet tot de doelgroep van de maatschappelijke opvang behoren. Desalniettemin erkent de rechtbank dat de gezinnen tussen wal en schip terechtkomen omdat de wet niet in hun opvang voorziet. Dit vraagt volgens de rechtbank echter om een politieke oplossing. De uitspraak heeft tot gevolg dat de gemeente zich op dit moment niet langer verantwoordelijk voelt voor de opvang van de gezinnen. Het is onduidelijk wie wel verantwoordelijkheid neemt voor de gezinnen.

Rechtbank oordeelde in vergelijkbare zaken anders

Bahlmann: “Het is onbegrijpelijk dat de rechtbank deze gezinnen als zelfredzaam bestempelt. Op onze Kinderrechtenhelpdesk zijn andere zaken bekend waarbij Nederlandse ouders en hun kinderen vanuit het buitenland terug kwamen en vervolgens dakloos raakten. Dezelfde rechtbank bepaalde recentelijk dat deze gezinnen wel toegang moesten krijgen tot de maatschappelijke opvang vanwege de kwetsbaarheid van de kinderen in het gezin.”

Geboden oplossing helpt gezinnen niet aan dak boven hun hoofd

Na de uitspraak van de rechtbank Rotterdam, heeft de gemeente besloten niet langer voor het hotel te betalen. De gemeente geeft de gezinnen een voorschot op een voorlopige bijstandsuitkering. Van dit voorschot moeten de gezinnen zelf de hotelkosten betalen. Dit bedrag is echter zo laag dat de verwachting is dat onvoldoende geld resteert om in overige basale levensbehoeften te voorzien voor de kinderen en zichzelf. Het komt er dan in feite op neer dat de gezinnen moeten kiezen tussen eten of veilig en droog slapen. 

Gemeente moet vandaag oplossing vinden

De gemeente Rotterdam heeft een zorgplicht voor kinderen op grond van het VN-Kinderrechtenverdrag en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. De gezinnen worden op dit moment aan hun lot overgelaten en de rechten van de kinderen worden geschonden. Kinderen zijn zelfstandige dragers van rechten en hebben recht op onderdak. Nu hun ouders hen geen onderdak kunnen bieden, moet de gemeente de ouders ondersteunen bij het realiseren van onderdak waar zij samen met hun kinderen kunnen verblijven.