Politie herkent onvoldoende criminele uitbuiting kinderen
Op 21 januari besteedt Nieuwsuur in de uitzending aandacht aan criminele uitbuiting van kinderen. Aan de orde is gesteld dat de politie dit onvoldoende aanpakt. Het project 13 Oceans dat begin 2017 is afgerond, is een hele belangrijke stap geweest in de bewustwording van het fenomeen criminele uitbuiting van kinderen. Kinderen die bijvoorbeeld in opdracht stelen werden niet alleen gezien als jeugddelinquenten, maar als mogelijke slachtoffers van uitbuiting. Van een dadergerichte aanpak, naar een slachtoffergerichte aanpak. Die aanpak, de samenwerking tussen de politie en kinderbescherming, was succesvol. Defence for Children pleit ervoor om de aanpak van destijds nationaal te borgen en de capaciteit bij de politie om deze zaken te onderzoeken te versterken.
Nieuwsuur richt zich in haar item speciaal op criminele uitbuiting binnen Roma gemeenschappen. Volgens Defence for Children komt het gebruiken van kinderen voor het plegen van criminele feiten niet alleen in Roma gemeenschappen voor, maar ook in de Vietnamese en Chinese gemeenschap. Daarnaast worden jongeren uit asielzoekerscentra en op middelbare scholen geworven door criminelen. De precieze omvang is onbekend, omdat criminele uitbuiting niet altijd als mensenhandel wordt geregistreerd. Bekend is dat er Oost-Europese kinderen worden opgepakt vanwege zakkenrollerij of winkeldiefstal, die waarschijnlijk in opdracht van hun familie of andere volwassenen stelen. Deze kinderen verklaren aan de politie Roma te zijn. Uit cijfers van de politie van 2016 blijkt dat in dat jaar 250 Oost-Europese kinderen betrokken zijn geweest bij kleine vermogensdelicten. Defence for Children vindt het onwaarschijnlijk dat deze kinderen op eigen initiatief naar Nederland komen om criminele feiten te plegen.
Als het voor een kind vanzelfsprekend is geworden om voor zijn familie te zakkenrollen, is er nog steeds sprake van uitbuiting. Een kind bevindt zich per definitie in een afhankelijke situatie ten opzichte van de volwassene. Criminele uitbuiting van kinderen is een kinderrechtenschending, niet alleen hebben kinderen het recht om niet te worden uitgebuit. Er komen ook andere kinderrechten in de knel. De kinderen hebben vaak geen dagritme, gaan niet naar school, er is niet altijd te eten, er is geen sprake van adequaat voorbeeldgedrag van de volwassenen, kinderen worden geslagen als ze niet voldoende geld binnenhalen en hebben vaak geen toegang tot gezondheidszorg.
Defence for Children adviseert jeugdbeschermers die de voogdijmaatregel uitvoeren in deze complexe zaken waar het jeugdrecht, strafrecht en vreemdelingenrecht bij elkaar komen. Zij signaleert verschillende knelpunten bij de aanpak van criminele uitbuiting. De politie herkent onvoldoende criminele uitbuiting, waardoor het kan gebeuren dat een jongere na arrestatie wordt meegegeven aan de volwassenen die mogelijk de uitbuiter is van het kind. Maar ook door het Mensenhandelteam van de politie wordt uitbuiting niet altijd herkend. Wanneer een jongere aangeeft op eigen initiatief te hebben gehandeld, wordt de zaak niet meer als mensenhandelzaak gezien. Maar ook als de politie het wel herkent, is er een gebrek aan capaciteit om op korte termijn de identiteit van het kind uit te zoeken of het netwerk in kaart te brengen.
De jeugdbescherming werkt samen met de politie, maar is het nog niet gelukt om een oplossing voor deze jongeren te vinden. De Raad voor de Kinderbescherming kan verzoeken om een kinderbeschermingsmaatregel. Een tijdelijke oplossing is nu om de jongere in gesloten jeugdzorg te plaatsen, dit beschermt de jongere tegen zichzelf, de volwassenen om hem heen en het geeft de politie tijd om de zaak te onderzoeken. Maar gesloten jeugdzorg is geen oplossing, het zou ook alleen ingezet moeten worden als ultimum remedium. En er moet zicht zijn op perspectief voor de jongere. En daar ontbreekt het aan. Het lukt de jeugdbescherming niet om een jongere, die zijn hele leven al op deze manier leeft, en niets anders heeft dan zijn netwerk, een ander leven te geven.
Defence for Children en het Leger des Heils zijn op dit moment bezig met het ontwikkelen van een speciaal zorgaanbod voor kinderen die crimineel uitgebuit worden.