Het besluit van een Belgische basisschool die Maxim, een jongen met het syndroom van Down, de deur wees is discriminatie. De school keek niet welke aanpassingen nodig waren en of die aanpassingen redelijk zijn. De school moet van de rechter een schadevergoeding betalen. De leerling volgde al jaren les op de school, maar was plots niet meer welkom. De Belgische mensenrechtenorganisatie Unia spande een proces aan en kreeg gelijk van de rechter. Defence for Children juicht de uitspraak toe en moedigt ook Nederlandse rechters aan het recht op inclusief onderwijs te erkennen, dat in Nederland nog onvoldoende geïmplementeerd is.

Unia-directeur Els Keytsman legt uit waarom de uitspraak zo belangrijk is voor Vlaanderen: “Deze uitspraak heeft een grote precedentswaarde. Het is namelijk de eerste keer dat een rechter duidelijk maakt dat scholen niet op eigen houtje kunnen beslissen om leerlingen met een handicap te weigeren. Dat gebeurt geregeld. Uit onderzoek blijkt dat ouders van kinderen met een handicap gemiddeld meer dan vijf scholen aanspreken voor hun kind ingeschreven kan worden. Sommige ouders contacteren zelfs tien tot negentien scholen.”

Rechten van het kind geschonden

De directie hield een enquête onder de docenten met daarin de vraag wie nog les wil geven aan Maxim. “Zo werkt het dus niet.” legt Keytsman uit.  “Het uitgangspunt moet zijn: welk type onderwijs willen de ouders en het kind zelf? De rechter vond dat de school de rechten van het kind schond door de ouders op zo’n manier te intimideren.”

Wat kan er wel?

De school toonde niet aan dat de gevraagde aanpassingen voor Maxim onredelijk waren en ging ook niet na welke redelijke aanpassingen de drempels kunnen wegnemen. Terwijl het daar nu net om draait bij inclusief onderwijs. ‘De school zag Maxim vooral als een probleem waarvan de gevolgen beperkt moesten worden,’ verzucht Keytsman. Volgens de rechter legde de school te veel de nadruk op wat de leerling níét kan en op de problemen voor de leerkrachten. En het is niet aan de school om eenzijdig te oordelen dat de leerling beter af zou zijn in het buitengewoon (in Nederland: speciaal) onderwijs.

Met Maxim gaat het goed

Intussen zit Maxim op een andere school voor gewoon (in Nederland: regulier) onderwijs. Daar worden er geen problemen gemeld.

Inclusief onderwijs in Nederland

Ook in Nederland is het recht op inclusief onderwijs zoals vastgelegd in artikel 24 van het VN Verdrag inzake Rechten van personen met een handicap (VRPH), dat in 2016 ook in Nederland officieel van kracht werd, nog onvoldoende geïmplementeerd. Er zijn weliswaar scholen in Nederland die binnen het huidige systeem laten zien dat het mogelijk is om een inclusieve school te zijn. Via platform In1school delen we goede voorbeelden van zulke scholen. Schoolleiders hanteren inclusie als uitgangspunt en stellen hun school open voor ieder kind. Het zijn scholen die zich aanpassen aan het kind, in plaats van andersom. 

Doorverwezen naar speciaal onderwijs

Helaas is dit geen regel maar uitzondering. Ook in veel Nederlandse regio’s worden kinderen als Maxim naar speciaal onderwijs verwezen, terwijl zij thuishoren in het reguliere onderwijs en samen met hun vriendjes uit de buurt naar school moeten kunnen gaan, om dáár de ondersteuning te krijgen die ze nodig hebben. Het onderwijssysteem als zodanig is onvoldoende inclusief; binnen het huidige systeem is inclusie te veel een vrijblijvendheid. Defence for Children juicht dan ook toe dat rechters het recht op inclusief onderwijs erkennen en moedigt ook Nederlandse rechters daartoe aan.

Meer informatie

Lees meer over de zaak van Unia
Lees meer over inclusief onderwijs
Lees meer over het platform In1school
Lees het vonnis

Het kind op de foto is overigens niet Maxim.