Reactie Regeerakkoord 2021
De formatie heeft lang geduurd, maar nu ligt er dan toch een coalitieakkoord met de uitgangspunten voor de nieuwe regeerperiode. Defence for Children kijkt graag naar wat dit betekent voor kinderen en jongeren. Komen zij aan bod, wordt met hun belangen rekening gehouden, zijn hun rechten gewaarborgd en vooral kunnen zij rekenen op een gezonde en veilige toekomst?
We zien dat er in het akkoord stappen worden gezet om kinderrechten beter te borgen en na te leven en zijn verheugd dat een aantal van onze boodschappen is overgenomen, over andere punten zijn we onverminderd bezorgd. Hieronder een eerste toelichting op de verschillende thema’s die raken aan het werk van Defence for Children zoals beschreven in het coalitieakkoord:
Kinder- en jongerenparticipatie
Al wordt dit in het coalitieakkoord niet met zo veel woorden gezegd, er is gelukkig steeds meer aandacht voor de mening van kinderen en jongeren. We zien het als een positieve ontwikkeling dat in het coalitieakkoord nadrukkelijk wordt genoemd dat de invloed van burgers op het beleid dient te worden vergroot. Wij zullen er ook in deze regeerperiode voor zorgen dat zowel bewindslieden als Tweede Kamerleden en ambtenaren met kinderen en jongeren in gesprek gaan en dat het juridisch kader waarbinnen de rechten van kinderen vorm krijgen op de agenda blijft.
Armoede
Wij maken ons zorgen over de vele kinderen in Nederland die (nog steeds) in armoede leven. Een wetsvoorstel dat ziet op het halveren van armoede onder kinderen is in de maak en het zou het nieuwe Kabinet sieren dit in de komende Regeerperiode aan te nemen. We vinden het in elk geval goed dat in het coalitieakkoord een duidelijke ambitie wordt vermeld: het aantal kinderen dat in armoede opgroeit moet in vier jaar tijd gehalveerd zijn. Voor het terugdringen van de armoede hebben wij bij aanvang van de formatieperiode nadrukkelijk gepleit dus we zijn verheugd dit terug te lezen. Hiertoe worden maatregelen getroffen en zal het kabinet een eenduidige, realistische, relatieve definitie van armoede hanteren. Daarnaast zal elke vier jaar herijking van het sociaal minimum plaatsvinden om vast te stellen of dit toereikend is om van te leven en mee te doen in de samenleving.
Ieder kind heeft het recht om te kunnen profiteren van de sociale zekerheid. Dan gaat het om voorzieningen en toeslagen zoals de kinderbijslag of het kindgebonden budget. Dat is geregeld in artikel 26 van het VN-Kinderrechtenverdrag. Nederland is het enige land ter wereld dat een voorbehoud heeft gemaakt bij dit artikel. Het opheffen van het voorbehoud van artikel 26 van het VN-Kinderrechtenverdrag zien wij helaas niet terug in het coalitieakkoord.
Jeugdzorg
In het coalitieakkoord is opgenomen dat de rechtsbescherming van kind en gezin centraal komt te staan bij de verbetering van de jeugdbeschermingsketen. Defence for Children juicht dit toe. In lijn met onze eerdere boodschap aan de informateur lezen we dat er in de jeugdbescherming ingezet gaat worden op goede, tijdige en passende jeugdzorg. Defence for Children maakt zich enorm veel zorgen over het functioneren van het huidige kinderbeschermingsstelsel en vindt het van fundamenteel belang dat er werk wordt gemaakt van deze uitgesproken ambitie. De coalitiepartijen dichten een belangrijke rol toe aan de eigen omgeving van het kind om zwaardere zorg te voorkomen. Defence for Children steunt het idee dat het netwerk van een kind en gezin beter wordt betrokken bij het oplossen van eventuele problemen. Tevens neemt het kabinet de adviezen ter harte dat een duidelijke afbakening van de term jeugdzorg moet gaan plaatsvinden om gemeenten in staat te stellen om jeugdhulp te leveren. Defence for Children maakt zich wel zorgen over de invulling van de eventuele normering van de behandelduur en het vragen om een eigen bijdrage in de jeugdhulp. Daarentegen steunen we de beslissing van de coalities om gespecialiseerde jeugdzorg (waaronder jeugd-GGZ) weer centraler in te kopen.
Er is een enorme roep om het verlengen van de leeftijdsgrens van alle vormen van jeugdzorg tot na het 18de levensjaar, niet in de laatste plaats bij jongeren uit kwetsbare groepen zelf. Dit zien we helaas niet terug in het coalitieakkoord.
De extra bezuiniging van een half miljard euro die de nieuwe regering vanaf 2025 door wil voeren op jeugdhulp baart ons zorgen. De zorg voor de meest kwetsbare jongeren en gezinnen staat op dit moment al onder grote druk.
Jeugdstrafrecht
Defence for Children is positief over de toezeggingen voor het jeugdstrafrecht waarbij ingezet wordt op versterking van de justitiële keten en toegang tot het recht. Een grote stap voorwaarts is dat het (jeugd)herstelrecht een zichtbaardere rol krijgt. Veelbelovend is dat er wordt ingezet op specialisatie, maatwerk en een brede preventie-aanpak. Defence for Children wijst daarbij op de negatieve effecten van het opsluiten van kinderen in gesloten instellingen en het belang van een positief leefklimaat in jeugdinrichtingen waarbij het belangrijk is om verder te investeren in kleinschalige voorzieningen en nazorg.
Onderwijs
De onderwijsparagraaf in het regeerakkoord stemt ons hoopvol. Voor het eerst wordt in een regeerakkoord gesproken over inclusief onderwijs waarbij kinderen met en zonder een beperking of ziekte samen naar school gaan, dit is door ons als één van de speerpunten genoemd voor een ambitieuze kinderrechtenagenda. Op grond van internationale verdragen die Nederland ondertekend heeft, dient een stapsgewijze realisatie van een inclusief onderwijssysteem plaats te vinden. Defence for Children vindt het positief dat de nieuwe regering aangeeft hiernaar te streven.
Discriminatie
Gelijke kansen voor kinderen zijn een prioriteit in het coalitieakkoord, welke gegarandeerd moeten worden door meer in te zetten op onder meer de kwaliteit van het onderwijs en door discriminatie en institutioneel racisme actief tegen te gaan. Defence for Children verwelkomt het opstellen van een meerjarig plan ter bestrijding van alle vormen van discriminatie, haatzaaien en racisme, en adviseert hierbij om ook specifiek aandacht te besteden aan de ervaringen van kinderen om discriminatie en racisme tegen kinderen beter te kunnen bestrijden.
Vreemdelingenbeleid
Daar waar het over migratie gaat, schaart Nederland zich achter het steeds restrictievere Europese vreemdelingenbeleid door in te zetten op verdere versterking van de Europese buitengrenzen. Dit baart ons zorgen voor de toekomst van vele kinderen die aan de randen van Europa in mensonterende omstandigheden overleven. Bewezen is dat de stress van de vlucht en de onzekerheid over de toekomst bij veel kinderen ontwikkelingsschade veroorzaakt.
Defence for Children is positief over het feit dat het kabinet de structurele problemen in de opvang en de asielprocedure in Nederland wil oplossen en investeert in het stabiliseren daarvan.
We zijn ook verheugd dat het kabinet het belang van het kind beter wil meewegen in de asielprocedure. Defence for Children tekent daarbij aan dat dit gelet op artikel 3 van het VN-Kinderrechtenverdrag niet uitsluitend voor de asielprocedure moet gelden, maar in alle procedures waarin een beslissing wordt genomen over een kind. Het regeerakkoord laat in het midden hoe dit concreet moet worden ingevuld. Defence for Children pleit ervoor om deze verplichting wettelijk te verankeren en de vaststelling van het belang van het kind door onafhankelijke specialisten te laten uitvoeren, zoals het Kinderrechtencomité voorschrijft.
Zorgelijk zijn de plannen om kinderen in de Gezinslocaties ander onderwijs te geven, in de taal van het land van herkomst (van hun ouders). Hiermee wordt onderscheid gemaakt tussen kinderen op basis van de verblijfsstatus van ouders, hetgeen in strijd is met artikel 2 van het VN-Kinderrechtenverdrag.
Het akkoord biedt geen oplossing voor (nieuwe) langdurig in Nederland verblijvende kinderen, er komt vooralsnog geen nieuw regeling voor gewortelde kinderen. Het probleem dat er in Nederland veel kinderen na lang verblijf geworteld zijn en bij uitzetting ernstig in hun ontwikkeling zullen worden geschaad, is echter nog onverminderd aanwezig.
Seksuele uitbuiting
Defence for Children – ECPAT is verheugd met de passages in het coalitieakkoord die toezien op de aanpak van mensenhandel, (online) seksuele uitbuiting en de bescherming van (minderjarige) slachtoffers. Defence for Children heeft ingezet op het intensiveren van de aanpak van mensenhandel met extra aandacht voor minderjarigen en het investeren in innovatie en politiecapaciteit voor de bestrijding van online kindermisbruik en het belang hiervan lijkt door de coalitie te worden onderkend. Zo wordt het Rijksbrede actieplan ‘Samen tegen Mensenhandel’ voortgezet en wordt het artikel over mensenhandel in het wetboek van strafrecht herzien om daders beter te kunnen vervolgen. Er komen meer middelen vrij voor gemeenten om jeugdhulp te bieden en wordt specialistische hulp meer centraal ingekocht. Volgens Defence for Children – ECPAT is het voor minderjarige slachtoffers van mensenhandel belangrijk dat er specialistische en doorlopende hulp beschikbaar is. Volgens Defence for Children – ECPAT dient meer oog te zijn voor criminele uitbuiting in plaats van uitsluitend een focus op aanpak van jeugdige daders. Online criminaliteit en bedreiging, waaronder seksuele uitbuiting, zal worden aangepakt. Volgens Defence for Children – ECPAT is het hierbij nodig om ook online opsporingsmogelijkheden te verbeteren.
Ontwikkelingssamenwerking
Het bevorderen van respect voor mensenrechten blijft een prioriteit in het Nederlands buitenlandbeleid. Nederland wil zich uitspreken en optreden tegen grove mensenrechtenschendingen. In het kader van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking gaat Nederland in de EU IMVO-wetgeving bevorderen en voert nationale IMVO-wetgeving in. Het budget voor Ontwikkelingssamenwerking wordt verhoogd en wil expliciet bijdragen aan de Sustainable Development Goals. Defence for Children ziet bovenstaande als positieve voornemens die aansluiten bij de wensen die Defence for Children heeft aangegeven ten aanzien van het buitenlandbeleid en ziet graag specifieke aandacht hierbij voor kinderen en kinderrechten.
Tot slot
Ten slotte zal ieder het ermee eens zijn dat kinderen serieus genomen moeten worden. Nederland heeft het VN-Kinderrechtenverdrag ondertekend en zich er dus aan gebonden de rechten van kinderen volgens dit verdrag te beschermen. Een goede volgende stap is het ratificeren van het bijbehorende Derde Facultatieve Protocol Klachtenprocedure dat kinderen een zelfstandige positie geeft om de schending van hun rechten aan te kaarten. Vele (Europese) landen zijn Nederland hierin al voorgegaan. Het zou deze Regering in hoge mate sieren als ze tot ratificatie van dit protocol overgaat.
Defence for Children beschikt over gespecialiseerde kennis over kinderrechten, wij kijken uit naar een vruchtbare dialoog en samenwerking met het nieuwe kabinet in de komende regeerperiode.